Antikor Testi ile İlgili Merak Edilen Soru Cevap
Şubat 28, 2021
Buz Lazer Nedir?
Ağustos 9, 2021
Antikor Nedir?
Canlılarda, organizmaya zararlı olabilecek mikroorganizmaların (bakteri, virüs, mantar, parazit) moleküllerine (antijen) karşı savaşan, mücadele eden kan elemanı beyaz kan hücreleridir (lökositler). Bunlar işlevleri ve yapılarına göre farklılık gösterirler. Antikor üretiminden sorumlu olan beyaz kan hücreleri, plazma hücreleri olarak adlandırılır. Plazma hücreleri vücutta yabancı bir antijen ile karşılaştığında onları yenmek için “antikor” adı verilen protein yapısında molekülleri salgılar.
Antikorların, yapısal ve işlevsel özellikleri farklı alt türleri (IgG, IgA, IgM, IgD, IgE) vardır. Enfeksiyon sırasında bu antikor türlerinin her biri antijene özgü üretilirler ve antijeni bağlayarak beyaz kan hücrelerinin antijeni yok etmesine aracılık ederler.
COVID-19 Hastalığı veya Aşısından Kaç Gün Sonra Antikor Oluşur?
Bağışıklık sisteminin yanıt özellikleri kişiden kişiye farlılık gösterir, bu nedenle antikor üretiminin başlama zamanı ve üretilen antikor miktarı da değişkenlik gösterir. COVID19 hastalığı veya aşısı sonrası antikor yanıtı kabaca 1 hafta ile 3 hafta içerisinde oluşmaya başlamaktadır.
Korona (SARS-CoV-2) Virüsüne Karşı Hangi Antikorlar Oluşur?
SARS-CoV-2 virüs enfeksiyonlarından veya aşı uygulamalarından sonra vücudumuz, virüsün farklı yapısal proteinlerine (nükleokapsid, spike, membran, zarf proteini) karşı ayrı ayrı antikor üretir.
Hastalığı geçirmiş kişilerde, virüsün nükleokapsid proteinlerine karşı Anti-N antikoru daha yüksek oluşur.
Antikor düzeyleri; ölçüm zamanına, enfeksiyon şiddetine ve kişisel bağışıklık özelliklerine göre farklılık gösterir.
SARS-CoV-2 Nötralizan Antikor Nedir?
Virüsün yok edilmesini sağlama fonksiyonu olan antikorlar “nötralizan antikor” olarak adlandırılır. Esas virüse karşı korumayı, bağışıklığı, virüsle karşılaşıldığında vücudun onu yok etme kabiliyetini gösterme gücü en yüksek olan antikor nötralizan antikordur. SARS-CoV-2 virüsüne karşı oluşan nötralizan antikorlar ağırlıklı olarak spike proteinine karşı oluşur. Ve Anti-S antikor olarak adlandırılır. Bu antikorların fonksiyonlarını veya etkilerini değerlendirmede kullanılan yöntem, “Plaque Reduction Neutralization Test” (PRNT) olarak bilinir. Büyük iş yükü ve maliyet gerektiren bu test, daha ziyade aşı çalışmalarında (Faz çalışmaları) üretici firma tarafından aşının etkinliğini araştırmak için özel donanımlı araştırma laboratuvarlarında çalışılır. Kişisel aşı etkinlik değerlendirmesi için pratik ve ekonomik bir yöntem değildir.
Yapılan Aşı Türü ile Oluşan Antikor Türü Farklı mıdır?
Hastalığı geçirenlerde daha ziyade virüsün nükleokapsid proteinlerine karşı oluşan antikor (Anti-N) yüksek seviyelere çıkmaktadır.
İnaktif (ölü) aşılar ile (örn, Sinovac ®, Turkovac ®) yapılan aşılamada hem Anti-N, hem Anti-S antikoru oluşmakla beraber daha ziyade Anti-N oluşmaktadır.
mRNA aşıları ile (örn, Biontech ®, Moderna ®) yapılan aşılamada daha ziyade Anti-S antikoru oluşmaktadır.
Antikorlar Bizi Ne Kadar Korur?
Aşı sonrası ya da enfeksiyonu geçirdikten sonra ölçülen hiçbir antikor düzeyi bize SARS-CoV-2’ye karşı ne derece korunmamız olduğunu yüzde yüz söyleyemez. Korunmada, aşıya karşı oluşan antikor üretiminin yanı sıra, hücresel bağışıklık yanıt da önemli rol oynar. Bunu değerlendirmek için rutin bir test bulunmamaktadır.
Antikor testi sadece bağışıklık sistemimizin aşıya ya da virüse karşı antikor yanıtı verip vermediğini veya ne düzeyde verdiğini gösterir.
Antikor Testi Ne Zaman Yapılabilir?
SARS-CoV-2 virüs enfeksiyonu geçirenler için semptomların başlangıcından sonraki 3. hafta veya daha sonrasında, aşılananlar için ise aşının ikinci dozundan sonraki 3. hafta veya daha sonrasında antikor düzeyine bakılabilir.
Aşı konusunda bağışıklık yanıtı gelişip gelişmediğini merak edenler için antikor düzeyine merkezimizde bakılmaktadır.
Bu konuda daha detaylı bilgi almak isteyenler veya test yaptırmak isteyenler kişiler tıp merkezimize başvurabilirler.
Unutmayalım;
Antikor düzeylerine aşı olup olmamaya karar vermek için veya kişisel korunmayı (maske, mesafe, hijyen) önemsizleştirmek için kullanmayın. Antikor düzeyiniz ne olursa olsun aşı sıranız geldiyse aşı olun ve korunmayı ihmal etmeyin. Çünkü yukarıda da değindiğimiz üzere hastalığı geçirmek ve aşı olmak aynı antikorları oluşturmamaktadır.
Sağlıklı günler dileklerimizle…
Dr. Haluk Aktaş
